Zagreb [Croatia] – นครซาเกร็บ: เรื่องเล่าเผ่าโครแอทกับอารยธรรมพันปี (บอลข่าน2 – Croatia)

จากสโลวิเนียที่เมืองโพสทอยน่า เพลินก็นั่งรถบัสข้ามพรมแดนมาสู่กรุงซาเกร็บ เมืองหลวงแห่งประเทศโครเอเชีย  ตอนนี้เราเปลี่ยนมาใช้เงินสกุล Kuna (คูน่า) กันแล้วนะคะ เก็บเงินยูโรไปก่อน ทั้งนี้สามารถพกเงินยูโรมาแลกคูน่าที่โครเอเชียได้ค่ะ มีที่ให้แลกมากมายเราจะเห็นป้ายเองค่ะ

ก่อนอื่นขอเล่าความเป็นเป็นมาของชาวโครแอท หรือโครเอเชียเล็กน้อยนะคะ

ประเทศโครเอเชียนี้ คนบ้านเมืองเค้าเรียกประเทศตัวเองว่า เฮร์อวาทสกา (HRVATSKA) ดังนั้นเวลาเห็นชื่อเว็บไซต์ลงท้ายด้วย .hr ก็ให้รู้ว่าหมายถึงโครเอเชียค่ะ คือเพลินน่ะเก็บความสงสัยไว้จนท้ายๆ ทริปตอนล่องไปถึงตอนใต้ๆ ของประเทศ ว่าทำไมเป็น .hr นึกไปถึงฮังการีแน่ะ ฮ่าๆๆๆ เวลาเห็นแบรนด์ท้องถิ่นแล้วมีชื่อเว็บไซต์น่ะค่ะ เลยนึกว่าเป็นแบรนด์ของฮังการี เพิ่งมาเข้าใจตอนหาข้อมูลเพิ่มเติมนี่แหละ

เราเรียกคนโครเอเชียว่าโครแอทและภาษาโครเอเชียว่าโครเอเชียน

ใช่ค่ะโครเอเชียมีภาษาของตัวเองนะคะ เค้าเรียกภาษาของเค้าว่า HRVARSKI (เฮร์อวาทสกิ)ดินแดนที่เป็นโครเอเชียทุกวันนี้ ย้อนไป  130,000 ปีเคยมีมนุษย์อาศัยอยู่เพราะขุดค้นพบซากโครงกระดูกมนุษย์ยุคหินที่เมือง Krapina พัฒนาตั้งแต่ยุคหินมาถึงยุคสำริด ยุคเหล็กตามลำดับ

เมื่อก่อนนู้น ราวพันกว่าปีก่อนคริสตกาล ชาวIllyrian (อิลิเรียน) เป็นผู้อาศัยอยู่ในดินแดนนี้ ทีนี้พอ  390 – 400 ปีก่อนคริสตกาลชาวกรีกก็เริ่มขยายอิทธิพล ตามด้วยชาวโรมันซึ่งนำความเจริญต่างๆ ทั้งด้านผังเมือง สาธารณูปโภค ศิลปวิทยาการมาสู่ชาวโครเอเชีย จนกระทั่งจักรวรรดิโรมันล่มสลายไปราวคริสตศตวรรษที่ 5

พอราวต้นศตวรรษที่ 7 ชาวโครแอทส์ (เป็นพวกเชื้อสายสลาฟ)ได้อพยพเข้ามาอยู่ในเขตดาลเมเชีย (ซึ่งเป็นตอนใต้ๆ ของประเทศ ติดทะเลอาเดรียติก) และค่อยๆ ขยายขึ้นไปทางเหนือเรื่อยๆ กระจายไปทั่วประเทศ

หลังจากนั้นตลอดมาดินแดนนี้มักถูกหลายเผ่า หลายกลุ่มชนแย่งชิง เข้าครอบครอง ปกครอง ทั้งชาวเวเนเชียน (Venetians) หรือพวกชาวเวนิซนั่นเอง ชาวเติร์กแห่งอาณาจักรออตโตมัน (ตุรกี) และต่อมาคือราชวงศ์ฮับสบูร์กอันเข้มแข็งยิ่งใหญ่ของออสเตรีย

หลังจากนั้นเป็นยุคปฏิวัติและชาตินิยม มีการรวมกลุ่มและต้องการแยกตัวเป็นประเทศอิสระ ซึ่งเพลินจะไม่ลงรายละเอียดมากในนี้ แต่สามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่ Croatia เรื่องเล่าเผ่าโครแอทส์ – กว่าจะเป็นโครเอเชีย

เอาเป็นว่ามาถึงตอนนี้โครเอเชียเป็นประเทศเก่าแก่ อารยธรรมพันปีแน่นล้น เช่นเดียวกับเมืองซาเกร็บ ที่ผสมผสานอารยธรรมเก่าแก่ไว้กับความสมัยใหม่ออกมาเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวของซาเกร็บ เราจะเห็นได้จากสถาปัตยกรรมทั้งหลายในเมืองว่าคนบ้านเมืองเค้าภูมิใจกับอดีตเอามากๆ ขณะเดียวกันก็มีไลฟ์สไตล์สมัยใหม่ที่ผสมกลมกลืนกันได้ลงตัว จากรูปนี้พอเรามาถึงซาเกร็บ จะเห็นแผนที่จำลองเมืองให้ดูนะคะ เพื่อที่จะได้แพลนถูกว่าจะเดินไปทางไหนบ้าง

ตัวเมืองซาเกร็บไม่ใหญ่มาก ถ้ารีบก็สามารถเก็บครบในวันเดียวได้ ถ้าอยากชิลก็อาจจะใช้เวลาสัก 2 วันค่ะ

ตัวเมืองซาเกร็บจะแบ่งเป็นบน-ล่าง ส่วนบนจะเรียกว่ากอร์นยี กราด (The Upper Town – Gornji Grad) และยังแบ่งเป็น 2 ส่วนอีก คือย่านโบสถ์ วิหาร และย่านการค้า

ส่วนล่างจะเรียกว่า ดงยี กราด (The Lower Town – Donji-Grad) (เวลาเป็นภาษาไทยนี่ชื่อเรียกยากจีๆ แต่พออ่านตัวภาษาอังกฤษจะอ่านง่าย) เป็นแหล่งรวมพวกหอศิลป์ พิพิธภัณฑ์ สถาปัตยกรรมช่วงศตวรรษที่ 19-20

ถ้าอยู่หลายวันใช้ Zagreb Card เดินทางนั่งรถรางก็สะดวกดีถ้าขี้เกียจเดิน แต่เพลินอยู่ซาเกร็บแค่วันเดียวเองค่ะเลยใช้วิธีเดินเอาเท่าที่สังขารจะอำนวย ใส่รองเท้าผ้าใบ Sketcher ก็ชิลเลยค่ะ เดินเท่าไหร่เท่ากัน (แต่กระเป๋าสะพายต้องเบาด้วยนะ ซึ่งทำไม่ได้ เป็นมนุษย์บ้าหอบฟาง)

บ้านเมืองร้านรวงเค้าจะเก๋ๆ ทันสมัย แต่กลมกลืนกับสถาปัตยกรรมโบราณ

โดยเฉพาะร้านอาหารพวกนี้นี่เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนที่เพลินพูดไว้เมื่อกี้เลยค่ะ

บรรยากาศทันสมัย แต่อบอุ่นแบบดั้งเดิม จะไม่ใช่แนวโมเดิร์น elegant แบบปารีสนะคะ ให้ความรู้สึกคนละอย่าง

ทั้งทันสมัย และกลมกลืนกับอาคารแบบดั้งเดิม

น่ารักกุ๊กกิ๊ก

น่ารักจังชอบบบ

เพลินเริ่มเดินชมเมืองจาก Upper Town ก่อน ด้วยการขึ้นรถราง

รถราง Funicular (Uspinjaca) ที่เพลินขึ้นน้ ขึ้นชื่อว่าเป็นรถรางสายสั้นที่สุดในยุโรป ใช้เวลาเพียง 57 วินาที (บางที่ก็บอกว่า 55 วินาที) ยังไม่ทันฮือฮากับวิวก็ถึงข้างบนซะละ

พอขึ้นมาถึง เลี้ยวขวาก็จะเห็นหอคอยปืนใหญ่ ( Lotrscak Tower – Kula Lotrscak) สะดุดตาที่รูปกากบาทบนผนังอาคาร ด้านบนหอคอยมีระฆัง สมัยก่อนใช้ตีเป็นสัญญาณให้คนกลับเข้าเมืองก่อนที่ประตูเมืองจะปิดในตอนเย็น แต่เดี๋ยวนี้ไม่มีแล้วค่ะ เสียดาย อยากฟัง
เห็นเค้าว่าจะมียิงปืนใหญ่ตอนเที่ยงวันแทน เป็นการบอกเวลา

ผ่านตึกที่เป็นที่อยู่ของ NIKOLA TESLA ศาสตราจารย์ปราดเปรื่องผู้คิดค้นนวัตกรรม สิ่งประดิษฐ์ไฟฟ้าสมัยใหม่ที่เราใช้กันปัจจุบันไม่ว่าจะเป็นพวกสัญญาณอินเตอร์เน็ต wifi และไฟฟ้ากระแสสลับ… เค้าว่า TESLA เป็นคนโครเอเชียและอยู่ที่ซาเกร็บนี่เองค่ะ

เดินมาอีกหน่อยเราก็จะเห็น…

โบสถ์เซนต์มาร์ค (หรือเซนต์มาร์โค ชื่อเดียวกับโบสถ์ที่เวนิซ) โบสถ์นี้จะน่าสนใจและโดดเด่นที่หลังคากระเบื้องสีๆ น่ารักๆ นั้น แต่มันไม่ใช่แค่น่ารักเฉยๆ น้า มันเป็นสัญลักษณ์ที่มีความหมายพิเศษ จนทำให้เป็นอีกหนึ่งแลนด์มาร์คซาเกร็บ เวลาพูดถึงซาเกร็บ ภาพที่ขึ้นมาอย่างน้อยก็จะมีโบสถ์เซนต์มาร์คค่ะ

โดยสัญลักษณ์ทางขวามือที่เป็นรูปปราสาทขาวบนพื้นแดงเป็นตราประจำเมืองซาเกร็บ
ส่วนทางซ้ายมือลายตารางหมากรุกแดงขาว หมายถึงโครเอเชีย, สิงห์สามหัวแทนแคว้นดัลมาเชีย และสุดท้ายคือตัวคูน่า… เป็นสัตว์สัญลักษณ์ประจำชาติโครเอเชีย

คูน่า Kuna แบบเดียวกับชื่อสกุลเงินนี่แหละค่ะเป็นสัตว์คล้ายจิ้งจอกตัวเล็กอารมณ์แบบ Hakuna matata นั่นเอง

ชื่อภาษาอังกฤษ: St. Mark’s Church (ถ้าเวนิซคือ Marco)

ชื่อภาษาโครแอท:  Crkva Sv. Marka

เค้าไม่เปิดให้เข้าชมนอกจากมีพิธีสำคัญนะคะ อดเลยยยย….อดเข้าไปดู

เมืองเป็นเนินสูงๆ ต่ำ ทั้งเมือง

แค่เดินเล่นก็ตื่นตาตื่นใจกับความน่ารัก กระจุ๋มกระจิ๋มปนขรึมขลังของตัวเมืองซาเกร็บแล้ว อากาศก็กำลังเย็นสบาย แดดก็รอนๆ ไม่ร้อนมาก

ผผ่านโบสถ์นักบุญซีรีลและเมธโธเดียส (St. Cyril and Me
ius Cathedral) ที่มีชื่อภาษาโครแอทว่า (Katedrala Sv. Cirila i Metoda)  เป็นโบสถ์ของคริสต์ออร์โธดอกซ์ ดังนั้นสถาปัตยกรรมจะเป็นศิลปะแบบไบแซนไทน์ค่ะ (พอโรมันตะวันตกล่มสลาย ศูนย์รวมคริสต์จึงไปอยู่ที่โรมันตะวันออก หรือไบแซนไทน์ที่กรุงคอนสแตนติโนเปิ้ล)

แต่เพลินไม่ได้เข้าไปชมค่ะเพราะกลัวจะมืดเสียก่อน อยากเดินเล่นให้ครบหน่อย

จากนั้นเราก็หยุดที่ประตูหิน ที่ได้รับคำบอกเล่าว่าเคยเป็นประตูเมืองเก่า… เป็นประตูเมืองเก่าสภาพสมบูรณ์ที่ยังหลงเหลืออยู่ สร้างขึ้นตั้งแต่ยุคกลาง และอยู่มายาวนานจนถึงทุกวันนี้

ส่วนที่ทำให้โด่งดังก็เพราะขณะที่ส่วนอื่นถูกไฟไหม้วอดวาย แต่มีรูปพระแม่มารีที่รอดพ้นจากไฟไหม้ปี 1731 มาได้ (บ้างก็ว่าเป็นศตวรรษที่ 19 เดี๋ยวขอหาข้อมูลดีๆ ก่อนนะคะ) คนเลยแห่แหนมาบูชากราบไหว้ขอปาฏิหาริย์ รวมถึงบนบานด้วย ส่วนมากใครที่ขอก็ได้กันทุกคน และจะต้องมาแก้บน

เราจึงเห็นคนมาแปะแผ่นหินอ่อนที่สลักคำว่า Hvala ที่แปลว่า Thank you กันเต็มไปหมด (ดูจากรูปทางขวาล่างนี้นะคะ)

เพลินก็แอบขอพรค่ะ ต้องมาดูกันว่าได้สมหวังไหม ถ้าได้ต้องกลับมาซาเกร็บ ก็ดีนะคะ อยากมา

เดินจากประตูหินที่มีรูปพระแม่มารีลงมาด้านล่างก็จะเจอกับรูปปั้นเซนต์จอร์ช ที่เชื่อกันว่าเป็นเทพแห่งความมั่งคั่งอุดมสมบูรณ์ ใต้เท้าเซนต์ท่านคือมังกร อารมณ์ว่าเหยียบมังกรไว้ ปราบอยู่หมัดประมาณนั้น
มังกรตามความเชื่อของตะวันตก ถือเป็นสัญลักษณ์แห่งความชั่วร้าย ซึ่งจะต่างจากคติจีน ที่ถือว่ามังกรคือสัญลักษณ์ของความยิ่งใหญ่

ผ่านจากเซนต์จอร์ชต้องเดินลงเนินมา เลี้ยวเข้าถนน SKALINSKA ULICA เป็นย้านร้านกาแฟ ร้านอาหารชิคๆ เก๋ๆ ค่อนข้างคึกคัก พลุกพล่าน

เดินชมเมืองสบายๆ ไปเรื่อยๆ จนถึง TADA…. ไฮไลต์อีกแห่งของซาเกร็บ ไม่มาไม่ได้ คือมหาวิหารซาเกร็บ (Zagreb Cathedral – Zagrebacka Katedrala) หรือที่มีอีกชื่อเรียกแบบทางการคือ Cathedral of the Assumption of the Blessed Virgin Mary)

เป็นมหาวิหารสไตล์นีโอ-โกธิค (สังเกตง่ายๆ ว่าโกธิคจะออกแนวสูงชะลูด ยอดแหลมๆ กระจกสูงๆ โค้งๆ ประดับสเตนกลาส) สร้างมานานตั้งแต่ศตวรรษที่ 11 เคยถูกพวกมองโกลทำลายไปด้วย จากนั้นมีการต่อเติม ซ่อมแซมบูรณะเรื่อยมา ครั้งสำคัญคือการบูรณะจากแผ่นดินไหวในปี 1880

อย่างที่บางคนอาจรู้ หรือบางคนไม่รู้เพราะเพลินเพิ่งเริ่มทำบล็อกท่องเที่ยวได้ไม่นาน ยังรวมของเก่าๆ ที่เคยทำไว้เอามาลงไม่หมด… เพลินเป็นคนชอบโบสถ์ วิหารมากๆ ถึงแม้จะไม่เก่งสันทันประวัติศาสตร์ แต่เป็นคนชอบดูค่ะ เพราะรู้สึกว่ามันโอ่โถง ยิ่งใหญ่ดี ไปยุโรปที่ไหนก็ขอให้ได้แวะปราสาท แวะโบสถ์ วิหารสักหน่อย สวยเนอะ

ส่วนช่วงที่เพลินไปนี่หอที่สองกำลังบูรณะซ่อมแซมอยู่ จำไม่ได้ว่าจากไฟไหม้หรือแผ่นดินไหวเมื่อไม่นานมานี้ค่ะ แต่เค้าทำภาพมาบังไว้ให้ดูสภาพถ้าซ่อมเสร็จแล้วจะเป็นยังไง ดูเผินๆ แทบดูไม่ออกเลยค่ะว่ากำลังซ่อมอยู่ ต้องเพ่งเอาก็เออ… เนียนดีเนอะ

คราวนี้ก็เลยขอเข้าไปดูหน่อยนะจ๊ะ ก็สวยงามตามสไตล์โกธิค

จากวิหาร เดินลงเนินมาในที่สุดก็เดินมาถึงแลนด์มาร์คที่สำคัญอีกแห่งของซาเกร็บค่ะ คือจตุรัส บานเยหลักฉิกช์ (Ban Jelacic Square – Trg bana Josipa Jelacica) … ชื่อเรียกยากอีกล้าวววถ้าอ่านภาษาไทย

มีรูปปั้นของบุคคลสำคัญท่านนึงคือ ท่านผู้สำเร็จราชการ Josipa Jelacic  ผู้กอบกู้อิสรภาพโครเอเชียจากออสเตรียและฮังการี

เปรียบได้ว่าจตุรัสแห่งนี้เป็นใจกลางเมืองเลยล่ะค่ะ แล้วก็ถือว่าเป็นจุดแบ่ง Upper Town
Town กับ Lower Town  อย่างไม่เป็นทางการค่ะ

นอกจากนี้ บริเวณจตุรัสนี้ยังเป็นศูนย์กลางการค้ามานาน สถาปัตยกรรมรอบๆ บริเวณนี้จะเป็นศิลปะแบบบีเดอร์เมียร์ (Biedermeier) ไม่รู้อ่านถูกไหมนะคะ ซึ่งเป็นศิลปะในช่วงรอยต่อยุคนีโอ-คลาสสิก & โรแมนติก และมีทั้งสมัยใหม่อย่างอาร์ตนูโวและโพสต์โมเดิร์น เพลินก็ยังแยกไม่ค่อยเก่งนะคะ อาศัยฟังกับอ่านและสังเกตเอา พอบอกคร่าวๆ ได้บ้างแต่ไม่เป๊ะมากค่ะ

ก่อนจะจากเมืองซาเกร็บ ก็เลยมานั่งเล่นกลางจตุรัส มองคนที่นี่มาพักผ่อน ส่วนมากจะพาสุนัขมาเดินเล่นซะส่วนใหญ่  เค้ามีสายจูงกันอย่างดีทุกคน เห็นสุนัขหลายพันธุ์เลย เห็นดัชชุนพันธุ์ไส้กรอกหลงทางตัวนึงด้วยค่ะ ยังนึกสงสัยถึงทุกวันนี้ว่าหมาน้อยไส้กรอกจะเจอเจ้าของหรือยัง

ตอนนี้เพลินเมื่อยขามากๆ เลยขอนั่งก่อน ผู้ร่วมทางปวดท้องกะทันหันเลยไปหาห้องน้ำในห้าง เพลินก็เลยนั่งรอ ด้านหน้าเพลินเป็นตลาดสด โดลัค (Dolac Market – Trziste Dolac) ขายของสดและผลิตภัณฑ์เกษตรตรงจากชาวไร่ชาวนาเลย มีทั้งผัก ผลไม้ แฮม แต่ที่เยอะที่สุดคือน้ำผึ้งค่ะ น้ำผึ้งหลากหลายยี่ห้อ หลากหลายเกสรดอกไม้มากมายจนเลือกไม่ถูก แต่เพลินไม่ได้ซื้อนะคะ กวาดจากที่สโลวิเนียไปเยอะแล้ว

เพื่อนร่วมทางกลับจากห้องน้ำด้วยท่าทางโล่งขึ้น จึงซ่าไปซื้อน้ำผลไม้สกัดสดๆ ที่ตัวเองอ่านไม่ออกมาจากแผงคุณลุงคนหนึ่งในตลาด หน้าตาในภาพนี่แหละค่ะ ภาษาโครแอทอ่านกันไม่ออก เดาก็ไม่ได้ ราคาขวดละ 60 kuna ก็แพงอยู่นะคะ เค้าบอกไม่ใส่น้ำตาล ไม่ใส่น้ำ

เปิดดื่มแล้ว โอ๊ย…. ทั้งเปรี้ยว ทั้งฝาด มันคือผลอะไรไม่รู้ ฮืออออออ เสียดายของต้องกินให้หมด แทบตายค่ะ ไม่ไหว ตกดึกเพื่อนร่วมทางเข้าห้องน้ำอีกรอบเลยค่ะมื้อเย็นเราทานอาหารที่ร้าน Pivnica Zlatni Medo เป็นร้านชื่อดัง บรรยากาศดีที่นี่จะดังพวกสเต๊ก ปิ้งย่าง
เบียร์ค่ะ โดยเฉพาะ Black Beer

เพลินกินเมนูหมูปิ้งย่าง จานใหญ่แล้วแบ่งกันทาน ในจานมีไส้กรอกหมูบดอันนึงจำชื่อไม่ได้ อร่อยมาก แต่ทีเด็ดคือพริกสีส้มๆ ในรูปค่ะ ถ้าจำไม่ผิดชื่อ Avalar หรืออะไรนี่แหละ เป็นพริกหยวกหลากสีบดผสมรวมกัน ตอนแรกไม่รู้ว่าพริกหยวกนะคะ เพราะทานแล้วไม่ได้กลิ่น รสชาติมันๆ เผ็ดปลายลิ้น อร่อยมากๆ ค่ะ คล้ายๆ น้ำพริกหนุ่ม แต่ไม่เค็มหรือเผ็ดมากเท่า ออกมันๆ

ตบท้ายด้วยภาพแป้นแล้น

SUMMARY ซาเกร็บ เป็นเมืองหลวงของโครเอเชีย โดดเด่นด้วยการผสมผสานความงามแบบดั้งเดิมของอารยธรรมพันปีเข้ากับความสมัยใหม่ได้อย่างลงตัว ตัวเมืองสะท้อนความเป็นมาของชนโครแอทส์ได้เป็นอย่างดีว่าต้องผ่านอะไรมาบ้างบริเวณโครเอเชียปัจจุบันเมื่อก่อนเป็นกลุ่มชนอิลิเรียน ต่อมาถูกกรีกรุกราน ตามด้วยโรมัน พอโรมันล่มสลายชาวโครแอทเชื้อสายสลาฟเข้ามาตั้งรกรากในดินแดนแถบนี้ จากดาลมาเชียกระจายขึ้นไปทางเหนือ ถูกกลุ่มชาวเวเนเชี่ยน (เวนิซ) ออตโตมัน (ตุรกี) แย่งชิงครอบครองหลายครั้งจนมาถึงพวกราชวงศ์ฮับสบูร์กแห่งออสเตรีย

หลังจากนั้นผ่านการรวมตัวต่อสู้เพื่อเอกราช ต้องการแยกตัวจนกระทั่งประกาศเป็นประเทศโครเอเชียในปัจจุบัน (1992)

ซาเกร็บแบ่งผังเมืองเป็น Upper Town และ Lower Town มีจตุรัส Ban Jelacic  เป็นเซนเตอร์ ในเมืองเดินเอาได้หรือนั่งรถรางก็ได้

ไฮไลต์สำคัญคือ มหาวิหารซาเกร็บ (Zagreb Cathedral – Zagrebacka Katedrala) หรือที่มีอีกชื่อเรียกแบบทางการคือ Cathedral of the Assumption of the Blessed Virgin Mary)

และโบสถ์เซนต์มาร์ค (St. Mark’s Church)

รวมไปถึงการชมจุดเล็กจุดน้อย และวิถีชีวิตของคนในเมือง